De Amptsjonckers van Nijkerk zien in 1754 dat de stad goud geld verdient met de teelt van tabak. Er verrijst menig fraai herenhuis in Nijkerk. Nu de financiële middelen er zijn, wordt het tijd voor een nieuw kerkorgel in de Grote- of Sint Catharinakerk. Het oude orgel was in 1673 vernield door Franse soldaten die de kerk gebruikten als hoofdkwartier. Matthijs van Deventer moet het instrument gaan bouwen en krijgt de opdracht.
Matthijs van Deventer uit Nijmegen heeft zijn werk afgerond in 1756. In een orgelkas met uitbundig houtsnijwerk, gemaakt door de schrijnwerker Andries van Bolder, heeft hij een bijzonder fraaie instrument gebouwd: het grootste dat hij ons na zou laten. De Ambstjonckers zijn tevreden en Nijkerk heeft een geweldig kerkorgel. Het bestaat uit een hoofdwerk en een rugwerk met een aangehangen pedaal.
Ook nu staat het orgel nog te stralen. Sinds in 1988 een omvangrijke restauratie werd afgerond, is de dispositie weer de oorspronkelijke, met behoud van een Subbas 16' uit 1910 op het nu vrije pedaal. Het instrument telt nu 23 stemmen. In totaal staan er 1672 pijpen in het orgel, waarvan er 982 in het hoofdwerk staan en 663 in het rugwerk. Het pedaal telt 27 pijpen. Het orgel heeft bijzonder heldere fluitregisters, warme prestanten en sterke tongwerken. Opvallend is het grote aantal vulstemmen.
Dispositie Van Deventer-orgel Nijkerk
|
Hoofdwerk
Præstant 8 Vt. Bourdon 16 Vt. Holpijp 8 Vt. Octaaf 4 Vt. Roerfluit 4 Vt. Quint 3 Vt. Octaaf 2 Vt. Sesqialter II St. Mixtuur VI St. Tertian II St. Cornet IV St. (discant) Trompet 8 Vt. (bas/discant) |
Rugwerk
Præstant 4 Vt. Holpijp 8 Vt. Fluit 4 Vt. Octaaf 2 Vt. Woudfluit 2 Vt. Quint 1 1/2 Vt. Sesquialter II St. Mixtuur III St. Cornet III St. (discant) Dulciana 8 Vt. (bas/discant) Tremulant |
Pedaal
Subb.bas 16 Vt. Koppels Pedaal Manuaal Pedaal Positief Hoofdwerk-Rugwerk (bas/discant d.m.v. haakjes tussen de klavieren) Stemming Gelijkzwevend Toonhoogte bes' = 438 Hz, bij 18°C |
De registernamen zijn gespeld zoals ze op de registerplaatjes staan.